Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

spread about

  • 1 evagor

    ē-văgor, ātus, 1, v. dep. n. and a.
    I.
    Neutr., to wander forth, to roam about; to scatter or spread about, to extend (class.).
    A.
    Lit.:

    ne longius evagatae (incubantes gallinae) refrigerent ova,

    Col. 8, 5, 14:

    cappari evagatur per agros,

    Plin. 19, 8, 48, § 163:

    Nilus,

    id. 10, 33, 49, § 94:

    ignis ulterius,

    Dig. 9, 2, 30, § 3.—
    B.
    In milit. lang., to march to and fro, make evolutions, manœuvre:

    nullo ad evagandum relicto spatio,

    Liv. 22, 47, 3; 23, 47, 5.—
    C.
    Trop., to spread, extend, digress: qui appetitus longius evagantur, * Cic. Off. 1, 29, 102:

    late evagata est vis morbi,

    Liv. 3, 7 fin.:

    latissime evagandi sibi viam facere (exempla),

    Vell. 2, 3, 4:

    ne Demostheni permittant evagari,

    Quint. 3, 6, 3; so of wandering, digressing in speaking, id. 2, 4, 32; 3, 11, 25;

    of overstepping the limits of duty: procuratores,

    Spart. Hadr 3 § 9.—
    * II.
    Act., to stray beyond, [p. 666] to overstep any thing:

    ordinem,

    Hor. C. 4, 15, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > evagor

  • 2 differo

    I.
    to spread news / delay, defer, postpone.
    II.
    to spread about, spread news / harrass, disturb.
    III.
    to delay, postpone / to differ, be different.

    Latin-English dictionary of medieval > differo

  • 3 natō

        natō āvī, ātus, āre, freq.    [no], to swim, float: natandi causā venire: natant pisces aequore, O.: Canis per flumen natans, Ph.: natat uncta carina, floats, V.: crura natantia, webbed feet, O.: placidis undis, O.: naufragus natans, tossed about: Nocte natat serus freta, swims, V.: Tiberinum, Iu.: quot piscibus unda natatur, O.— To spread about, broaden: quā Tiberinus campo liberiore natat, O.— To swim, overflow, be overflowed: natabant pavimenta vino: plenis Rura natant fossis, are inundated, V. —Of the eyes, to swim, be feeble, fail: moriens oculis natantibus Circumspexit Athin, O.— To move about, waver, hover, move to and fro: ante oculos natant tenebrae, O.—Fig., to fluctuate, waver, be uncertain: in quo tu mihi natare visus es: pars multa (hominum) natat, H.
    * * *
    natare, natavi, natatus V
    swim; float

    Latin-English dictionary > natō

  • 4 natantes

    năto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [no], to swim, to float.
    I.
    Lit.:

    qui neque in Oceano natare volueris studiosissimus homo natandi,

    Cic. Fam. 7, 10, 2:

    natant pisces aequore,

    Ov. P. 2, 7, 28: canis, per flumen, carnem dum ferret, natans, Phaedr. 1, 4, 2:

    natat uncta carina,

    floats, Verg. A. 4, 398:

    crura natantia,

    palmated feet, Ov. M. 14, 551; cf.:

    apta natando crura,

    id. ib. 15, 376.—Of storm-tossed or shipwrecked persons, to float about, be tossed about:

    naufragus natans,

    Cic. Inv. 2, 51, 163; cf.

    trop.: et natat exuviis Graecia pressa tuis,

    Prop. 4 (5), 1, 115:

    cum saepe in portu fracta carina natet,

    id. 2, 25, 24 (3, 20, 24):

    Ithacum lugere natantem,

    Juv. 10, 257.—
    (β).
    Poet., with acc.:

    nocte natat caecā serus freta,

    swims across, Verg. G. 3, 260:

    aquas,

    to swim in, Mart. 14, 196, 2:

    Tiberinum,

    to swim across, Juv. 8, 265.—Hence, also, pass.:

    quot piscibus unda natatur,

    Ov. Tr. 5, 2, 25. —
    B.
    Transf.
    1.
    To swim or spread about ( poet.):

    quā Tiberinus campo liberiore natat,

    Ov. F. 4, 291:

    natantibus radicibus,

    Col. Arb. 6; Prop. 2, 12, 52 (3, 7, 52):

    ingens medio natat umbra profundo,

    Stat. Th. 2, 42:

    niveo natat ignis in ore,

    id. Achill. 1, 161.—
    2.
    To swim or overflow with any thing, to be overflowed (mostly poet.).
    (α).
    With abl.:

    natabant pavimenta vino,

    Cic. Phil. 2, 41, 105:

    plenis Rura natant fossis,

    are inundated, Verg. G. 1, 372:

    sanieque aspersa natarent Limina,

    id. A. 3, 625:

    fletibus ora natant,

    Stat. Th. 2, 337:

    carmina in ipse ore natant,

    id. S. 2, 1, 18.—
    (β).
    Absol.:

    exspectant imbres, quorum modo cuncta natabant Impulsu,

    Luc. 4, 330:

    plana natant,

    Sil. 4, 751.—
    3.
    Of the eyes, to swim (of drunken or dying persons), to be feeble, failing ( poet.):

    vinis oculique animique natabant,

    Ov. F. 6, 673:

    moriens oculis natantibus Circumspexit Athin,

    id. M. 5, 72; Sil. 2, 122; cf.:

    ante oculos natant tenebrae,

    Ov. M. 12, 136:

    oculi natantes et quādam voluptate suffusi,

    Quint. 4, 3, 76.—
    4.
    To move to and fro, not stand still:

    nec vagus in laxā pes tibi pelle (i. e. calceo) natet,

    Ov. A. A. 1, 516; Calp. Ecl. 6, 43; Nemes. Cyn. 170.—
    5.
    Of birds, to fly:

    ardea sublimis pennae confisa natanti,

    Luc. 5, 554.—
    II.
    Trop., to fluctuate, waver, be uncertain ( = titubare, huc atque illuc ferri):

    in quo quidem magis tu mihi natare visus es quam ipse Neptunus,

    Cic. N. D. 3, 24, 62:

    mutatio voluntatis indicat animum natare,

    Sen. Ep. 35, 4:

    pars multa (hominum) natat, modo recta capessens, Interdum pravis obnoxia,

    Hor. S. 2, 7, 6; Sil. 7, 726; Manil. 4, 256: vitreoque natant praetoria ponto, float or waver reflected in the water, Stat. S. 2, 2, 49.—Hence, nătans, antis, P. a., swimming; hence, nătantes, ūm, poet. for fishes:

    genus omne natantum,

    Verg. G. 3, 541; Cael. Aur. Tard. 3, 2, § 31.

    Lewis & Short latin dictionary > natantes

  • 5 nato

    năto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [no], to swim, to float.
    I.
    Lit.:

    qui neque in Oceano natare volueris studiosissimus homo natandi,

    Cic. Fam. 7, 10, 2:

    natant pisces aequore,

    Ov. P. 2, 7, 28: canis, per flumen, carnem dum ferret, natans, Phaedr. 1, 4, 2:

    natat uncta carina,

    floats, Verg. A. 4, 398:

    crura natantia,

    palmated feet, Ov. M. 14, 551; cf.:

    apta natando crura,

    id. ib. 15, 376.—Of storm-tossed or shipwrecked persons, to float about, be tossed about:

    naufragus natans,

    Cic. Inv. 2, 51, 163; cf.

    trop.: et natat exuviis Graecia pressa tuis,

    Prop. 4 (5), 1, 115:

    cum saepe in portu fracta carina natet,

    id. 2, 25, 24 (3, 20, 24):

    Ithacum lugere natantem,

    Juv. 10, 257.—
    (β).
    Poet., with acc.:

    nocte natat caecā serus freta,

    swims across, Verg. G. 3, 260:

    aquas,

    to swim in, Mart. 14, 196, 2:

    Tiberinum,

    to swim across, Juv. 8, 265.—Hence, also, pass.:

    quot piscibus unda natatur,

    Ov. Tr. 5, 2, 25. —
    B.
    Transf.
    1.
    To swim or spread about ( poet.):

    quā Tiberinus campo liberiore natat,

    Ov. F. 4, 291:

    natantibus radicibus,

    Col. Arb. 6; Prop. 2, 12, 52 (3, 7, 52):

    ingens medio natat umbra profundo,

    Stat. Th. 2, 42:

    niveo natat ignis in ore,

    id. Achill. 1, 161.—
    2.
    To swim or overflow with any thing, to be overflowed (mostly poet.).
    (α).
    With abl.:

    natabant pavimenta vino,

    Cic. Phil. 2, 41, 105:

    plenis Rura natant fossis,

    are inundated, Verg. G. 1, 372:

    sanieque aspersa natarent Limina,

    id. A. 3, 625:

    fletibus ora natant,

    Stat. Th. 2, 337:

    carmina in ipse ore natant,

    id. S. 2, 1, 18.—
    (β).
    Absol.:

    exspectant imbres, quorum modo cuncta natabant Impulsu,

    Luc. 4, 330:

    plana natant,

    Sil. 4, 751.—
    3.
    Of the eyes, to swim (of drunken or dying persons), to be feeble, failing ( poet.):

    vinis oculique animique natabant,

    Ov. F. 6, 673:

    moriens oculis natantibus Circumspexit Athin,

    id. M. 5, 72; Sil. 2, 122; cf.:

    ante oculos natant tenebrae,

    Ov. M. 12, 136:

    oculi natantes et quādam voluptate suffusi,

    Quint. 4, 3, 76.—
    4.
    To move to and fro, not stand still:

    nec vagus in laxā pes tibi pelle (i. e. calceo) natet,

    Ov. A. A. 1, 516; Calp. Ecl. 6, 43; Nemes. Cyn. 170.—
    5.
    Of birds, to fly:

    ardea sublimis pennae confisa natanti,

    Luc. 5, 554.—
    II.
    Trop., to fluctuate, waver, be uncertain ( = titubare, huc atque illuc ferri):

    in quo quidem magis tu mihi natare visus es quam ipse Neptunus,

    Cic. N. D. 3, 24, 62:

    mutatio voluntatis indicat animum natare,

    Sen. Ep. 35, 4:

    pars multa (hominum) natat, modo recta capessens, Interdum pravis obnoxia,

    Hor. S. 2, 7, 6; Sil. 7, 726; Manil. 4, 256: vitreoque natant praetoria ponto, float or waver reflected in the water, Stat. S. 2, 2, 49.—Hence, nătans, antis, P. a., swimming; hence, nătantes, ūm, poet. for fishes:

    genus omne natantum,

    Verg. G. 3, 541; Cael. Aur. Tard. 3, 2, § 31.

    Lewis & Short latin dictionary > nato

  • 6 diffamatus

    diffamata, diffamatum ADJ
    defemed, maligned, given a bad name; spread about

    Latin-English dictionary > diffamatus

  • 7 dispalesco

    dispālesco, ĕre, v. inch. n. [dispalor], to spread about, be noised abroad, Plaut. Bacch. 4, 9, 123.

    Lewis & Short latin dictionary > dispalesco

  • 8 incedo

    in-cēdo, cessi, cessum ( sync. perf. incesti, Plaut. Cas. 3, 6, 11), 3, v. n. and a., to go, step, or march along at a measured pace (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Neutr.:

    tenero et molli ingressu suspendimus gradum: non ambulamus, sed incedimus,

    Sen. Q. N. 7, 31:

    per vias,

    Plaut. Merc. 2, 3, 71; cf.:

    socios per ipsos,

    Verg. A. 5, 188:

    viā,

    Plaut. Curc. 1, 1, 32:

    tota in urbe,

    Ov. F. 6, 653:

    quacumque incederet,

    Cic. Div. 1, 24, 49:

    quam taeter incedebat, quam truculentus,

    id. Sest. 8, 19:

    incessit deinde, qua duxit praedae spes, victor exercitus,

    Liv. 8, 36, 9:

    etiam si pedes incedat, memorabilem fore,

    id. 28, 9, 15: servi pedibus, liberi non nisi equis incedunt. i. e. walk... ride, Just. 41, 3, 4; cf.:

    incedunt pueri, pariterque ante ora parentum Frenatis lucent in equis,

    Verg. A. 5, 553:

    a foro domum,

    Plaut. Most. 4, 3, 6:

    sessum impransum,

    id. Poen. prol. 10:

    qui huc incedit,

    id. Most. 1, 3, 152:

    ad me,

    id. Am. 1, 1, 179:

    huc ad nos,

    id. Trin. 5, 2, 27; cf.:

    undique nuntii incedunt, qui afferrent, etc.,

    Tac. A. 11, 32:

    ut ovans praeda onustus incederem,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 146:

    vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes,

    Plaut. Am. 1, 1, 174:

    quem modo decoratum ovantemque victoria incedentem vidistis,

    Liv. 1, 16, 10; 2, 6, 7:

    claro honore,

    Lucr. 3, 76:

    omnibus laetitiis,

    Cic. Fam. 2, 9, 2:

    incedunt per ora vestra magnifici,

    Sall. J. 31, 10:

    ego quae divum incedo regina,

    who walk majestic as, who am, Verg. A. 1, 46; cf. Prop. 2, 2, 6:

    matrona incedit census induta nepotum,

    id. 3, 13, 11 (4, 12):

    ut mea Luxuria Nemesis fluat ut que per urbem Incedat donis conspicienda meis,

    Tib. 2, 3, 52.—
    (β).
    With acc.:

    incedunt maestos locos,

    Tac. A. 1, 61:

    scaenam,

    id. ib. 14, 15:

    fontem aquae nando,

    id. ib. 14, 22.—
    B.
    In partic., in milit. lang., to move forwards, advance, march:

    barbari in perculsos Romanos acrius incedere,

    Sall. J. 101, 7:

    in erumpentes,

    Liv. 9, 21:

    cohortes paulatim incedere jubet,

    Sall. C. 60, 1:

    munito agmine,

    id. J. 46, 6:

    agmen reliquum incedere coepit,

    Liv. 21, 33, 1:

    segnius Hispanorum signa incedebant,

    id. 28, 14, 18:

    Sabini usque ad portas urbis populantes incessere,

    id. 2, 63, 7:

    propius incedentes,

    Tac. A. 4, 47:

    quod gnarum duci incessitque itineri et proelio paratus,

    id. ib. 1, 51 (Ritter, but Halm omits paratus).—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (rare):

    malitiae lenonis contra incedam,

    will encounter, Plaut. Rud. 3, 3, 31:

    facilius ad inventionem animus incedet si, etc.,

    will proceed to, Cic. Inv. 2, 14, 45 Orell. N. cr.
    B.
    In partic.
    1.
    To triumph over, exult over; with dat.:

    meo nunc superbus incedis malo,

    Hor. Epod. 15, 18:

    ille superbus incedet victis rivalibus,

    Juv. 12, 126.—
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects, to come to, happen to, befall, attack, seize one; to approach, arrive, appear, occur (perh. not in Cic.); constr. with dat., acc., in and acc., or absol.
    (α).
    With dat. (so most freq.):

    exercitui omni tantus incessit ex incommodo dolor, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 74, 1:

    magnus omnium incessit timor animis,

    id. ib. 2, 29, 1:

    mulieres, quibus belli timor insolitus incesserat, etc.,

    Sall. C. 31, 3 Kritz N. cr.; id. H. 2, 60:

    gravior cura patribus incessit,

    Liv. 4, 57, 10:

    incedebat enim deterrimo cuique licentia,

    Tac. A. 3, 36:

    cupido incessit animo,

    Curt. 7, 11, 4; 3, 1, 16:

    si sterilitas annorum incessit hominibus,

    Col. 2, 10, 1; Val. Max. 1, 8, 5.—
    (β).
    With acc.:

    ipsum ingens cupido incesserat Tarenti potiundi,

    Liv. 24, 13, 5:

    timor patres incessit, ne, etc.,

    id. 1, 17, 4; 2, 7, 1; 2, 32, 1;

    7, 39, 4 et saep.: indignatio hostes incessit,

    id. 3, 60:

    adversa valetudo aliquem,

    Tac. A. 3, 71:

    ingens animos desperatio incessit,

    Curt. 4, 2, 16; 3, 8, 25:

    stupor omnes et admiratio incessit,

    Just. 22, 6, 11: cupido incessit aliquem (with acc. and inf.), Sulp. Sev. Chron. 1, 38, 6; 2, 16, 3.—
    (γ).
    With in and acc.:

    vis morbi, pestilentia incedit in castra, in Poenos Romanosque,

    Liv. 29, 10, 3: pestilentia incesserat pari clade in Romanos [p. 918] Poenosque, id. 28, 46, 15.—
    (δ).
    Absol.:

    nova nunc religio unde istaec incessit?

    Ter. And. 4, 3, 15:

    tantus eo facto timor incessit,

    Caes. B. C. 3, 101;

    Auct. B. Alex. 7: postquam tenebrae incedebant,

    Tac. A. 15, 37; cf.:

    ubi crepusculum incesserit,

    Col. 11, 1, 18:

    ubi tempestas incessit,

    id. 12, 2, 5:

    frigora,

    id. 12, 52, 12:

    siccitates,

    id. 5, 9, 11:

    lascivia atque superbia incessere,

    Sall. J. 41, 3:

    ubi Romam legati venere, tanta commutatio incessit, uti, etc.,

    id. ib. 13, 7:

    religio deinde incessit, vitio eos creatos,

    Liv. 8, 17, 4:

    ubi pro modestia ac pudore ambitio et vis incedebat,

    Tac. A. 3, 26:

    haud invito imperatore ea fieri occultus rumor incedebat,

    went abroad, spread about, id. ib. 2, 55 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > incedo

  • 9 passivus

    1.
    passīvus, a, um, adj. [2. pando].
    I.
    Spread about, general, common, found everywhere (post-class.):

    nomen dei,

    applied to many, common, Tert. adv. Marc. 1, 7: cupiditates, Firm. Math. 5, 1.—
    II.
    Promiscuous, confused:

    seminum passiva congeries,

    App. M. 6, p. 177, 14.—Hence,
    B.
    Subst.: passīvus, i, m., i. q. popularis: vagi Romanorum, quos passivos appellant, Aug. contr. Adamant. 24; so, populari, passivo, Schol. Juv. 8, 182.— Adv.: passīvē:

    crines per colla passive dispositi,

    dispersedly, App. M. 11 init.; Tert. adv. Psych. 2.
    2.
    passīvus, a, um, adj. [patior], capable of feeling or suffering, passible, passive (post-class.):

    anima passiva et interibilis,

    Arn. 2, 65; App. de Deo Socr. p. 49.—
    II.
    In partic., in gram., passive:

    verbum passivum... quod habet naturam patiendi,

    Quint. 1, 6, 10:

    verba,

    Charis. 2; Diom. 1; Prisc. 8 et saep.— Adv.: pas-sīvē, passively, Lucil. ap. Prisc. p. 791 P.

    Lewis & Short latin dictionary > passivus

  • 10 spargo

    1.
    spargo, si, sum, 3 (old inf. spargier, Hor. C. 4, 11, 8), v. a. [Sanscr. root sparç, to touch, sprinkle; M. H. Germ. Sprengen; cf. Gr. speirô], to strew, throw here and there, cast, hurl, or throw about, scatter; to bestrew; to sprinkle, spatter, wet; to bespatter, bedew, moisten, etc. (freq. and class.; syn. sero).
    I.
    Lit., in gen.:

    semen,

    Cic. Rosc. Am. 18, 50:

    semina,

    id. Div. 1, 3, 6; Quint. 1, 3, 5; 2, 9, 3; Ov. M. 5, 647:

    humi, mortalia semina, dentes,

    id. ib. 3, 105:

    per humum, nova semina, dentes,

    id. ib. 4, 573:

    vipereos dentes in agros,

    id. ib. 7, 122:

    nummos populo de Rostris,

    Cic. Phil. 3, 6, 16:

    venena,

    id. Cat. 2, 10, 23:

    nuces,

    Verg. E. 8, 30:

    flores,

    id. A. 6, 884; Hor. Ep. 1, 5, 14:

    rosas,

    id. C. 3, 19, 22:

    frondes,

    id. ib. 3, 18, 14: hastati spargunt hastas, cast or hurl about, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 287 Vahl.): hastas, id. ap. Macr. 6, 4:

    tela,

    Verg. A. 12, 51; Ov. M. 12, 600:

    harenam pedibus,

    Verg. E. 3, 87; id. A. 9, 629 et saep.— Absol.: sagittarius cum funditore utrimque spargunt, hurl, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1.—
    B.
    Esp., of liquids, to sprinkle, scatter:

    umorem passim toto terrarum in orbi,

    Lucr. 6, 629:

    cruorem,

    id. 2, 195:

    per totam domum aquas,

    Hor. Epod. 5, 26 et saep.—
    II.
    Transf., to bestrew, strew, scatter upon:

    spargite humum foliis,

    bestrew, strew, Verg. E. 5, 40; so,

    virgulta fimo pingui,

    id. G. 2, 347:

    molā caput salsā,

    Hor. S. 2, 3, 200:

    gruem sale multo,

    id. ib. 2, 8, 87:

    (jus) croco,

    id. ib. 2, 4, 68:

    umerum capillis,

    id. C. 3, 20, 14:

    tempora canis,

    Ov. M. 8, 567 al. —
    2.
    To besprinkle, sprinkle, moisten, wet, etc.: saxa spargens tabo, sanie et sanguine atro, sprinkling, wetting, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107; id. Pis. 19, 43 (Trag. v. 414 Vahl.):

    aras sanguine multo quadrupedum,

    Lucr. 5, 1202:

    aram immolato agno,

    Hor. C. 4, 11, 8:

    ora genasque lacrimis,

    Lucr. 2, 977:

    debitā lacrimā favillam amici,

    Hor. C. 2, 6, 23:

    corpus fluviali lymphā,

    Verg. A. 4, 635:

    proximos umore oris,

    Quint. 11, 3, 56 et saep.:

    anguis aureis maculis sparsus,

    sprinkled over, spotted, flecked, Liv. 41, 21, 13:

    sparsā, non convolutā canitie,

    Plin. 36, 7, 11, § 55:

    capreoli sparsis etiam nunc pellibus albo,

    Verg. E. 2, 41:

    tectum nitidius, aure aut coloribus sparsum,

    covered over, Sen. Ben. 4, 6, 2; cf.:

    priscis sparsa tabellis Livia Porticus,

    Ov. A. A. 1, 71: sparso ore, adunco naso, with a spotty or freckled face, * Ter. Heaut. 5, 5, 18.— Absol.: exi, Dave, Age, sparge: mundum esse hoc vestibulum volo, sprinkle, * Plaut. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 4: verrite aedes, spargite, Titin. ap. Charis. p. 183 P. (Com. Rel. p. 130 Rib.):

    qui verrunt, qui spargunt,

    Cic. Par. 5, 2, 37.—
    B.
    To scatter, separate, disperse, divide, spread out (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. dispergere, dissipare):

    omnibus a rebus... Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora,

    Lucr. 6, 922:

    res sparsas et vage disjectas diligenter eligere,

    Auct. Her. 4, 2, 3:

    (aper) spargit canes,

    Ov. M. 8, 343:

    corpora,

    id. ib. 7, 442:

    sparsus silebo,

    Sen. Herc. Oet. 1394:

    sparsam tempestate classem vidit,

    Liv. 37, 13:

    sparsi per vias speculatores,

    id. 9, 23:

    exercitum spargi per provincias,

    Tac. H. 3, 46 fin.:

    (natura) sparsit haec (cornua) in ramos,

    Plin. 11, 37, 45, § 123:

    fulgentes radios in orbem (gemma),

    id. 37, 10, 67, § 181:

    (Sicoris) Spargitur in sulcos,

    Luc. 4, 142:

    spargas tua prodigus,

    you dissipate, squander, waste, Hor. Ep. 2, 2, 195: stare et spargere sese hastis, scatter, disperse, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 154 Vahl.):

    se in fugam passim spargere, Liv 33, 15, 15: saepe solet scintilla suos se spargere in ignes (shortly before, dissilire and dividi),

    Lucr. 4, 606:

    Rhenus ab septentrione in lacus, ab occidente in amnem Mosam se spargit,

    Plin. 4, 15, 29, § 101:

    magnum ab Argis Alciden,

    to separate, part, Val. Fl. 5, 488:

    sparsis consumptisque fratribus bello intestinae discordiae,

    Just. 27, 3, 1.—
    III.
    Trop.
    A.
    In gen., to distribute, spread abroad, spread, extend:

    animos in corpora humana,

    Cic. Sen. 21, 77:

    omnia spargere ac disseminare,

    id. Arch. 12, 30:

    sparserat Argolicas nomen vaga Fama per urbes Theseos,

    Ov. M. 8, 267:

    genera enim tractamus in species multas sese spargentia,

    Plin. 21, 8, 22, § 45:

    spargit legiones, nova cottidie bello semina ministrat,

    Tac. H. 2, 76:

    vestigia fugae,

    Curt. 5, 13, 18.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of speech, to intersperse, interpose, insert a word or words; of a report or rumor, to spread or noise abroad, to circulate, report (so perh. not ante-Aug.;

    syn. dissemino): cum vigilans Quartae esto partis Ulixes Audieris heres: Ergo nunc Dama sodalis Nusquam est? etc.... Sparge subinde,

    break in with, Hor. S. 2, 5, 103; cf.

    ' libris actorum spargere gaudes Argumenta viri,

    Juv. 9, 84; Quint. 8, 3, 53:

    spargere voces In vulgum ambiguas,

    Verg. A. 2, 98:

    suspitiones,

    Quint. 7, 2, 12:

    in parentes crimina,

    id. 9, 2, 80:

    fama spargitur,

    Stat. Th. 9, 33.— Pass. impers., with obj.-clause:

    spargebatur insuper, Albinum insigne regis et Jubae nomen usurpare,

    Tac. H. 2, 58 fin.
    2.
    Pregn., of time:

    satis multum temporis sparsimus,

    wasted, consumed aimlessly, Sen. Ep. 19, 1.—Hence, sparsus, a, um, P. a., spread open or out:

    sparsior racemus,

    Plin. 16, 34, 62, § 146: uberior Nilo, generoso sparsior istro, Ven. Vit. S. Mart. 1, 129.
    2.
    spargo, ĭnis, f. [1. spargo], a sprinkling, spray: salis, Ven. Ep. ad Felic. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > spargo

  • 11 pervagor

    per-văgor, ātus, 1, v. dep. n. and a., to wander or range through, to rove about, overrun (class.).
    I.
    Lit.:

    hic praedonum naviculae pervagatae sunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 37, § 98:

    iis imperat, ut omnibus in locis pervagentur,

    Caes. B. G. 7, 45:

    natio pervagata bello prope orbem terrarum,

    Liv. 38, 17; 1, 29.—
    II.
    Trop.
    A.
    To spread out, extend:

    quod in exteris nationibus usque ad ultimas terras pervagatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 28, § 64:

    ardores in agris pervagantes,

    Vitr. 2, 6.—
    B.
    To spread through, pervade:

    timores omnium mentes pervagantur,

    Cic. Leg. 1, 11, 32:

    dolor omnia membra pervagabatur,

    Plin. Ep. 1, 12, 6; 6, 10, 3.—
    C.
    To be widely spread, to become common:

    ne is honos nimium pervagetur,

    Cic. Inv. 2, 39, 113.—Hence, pervăgātus, a, um, P. a.
    A.
    Spread out, wide-spread, well known:

    longe et late pervagata anteponantur angustis,

    Cic. Top. 18, 69:

    pervagatissimus versus,

    id. Or. 43, 147:

    declamatio,

    id. Planc. 19, 47:

    sermo,

    id. Mil. 12, 33; cf. id. de Or. 1, 36, 165:

    gloria,

    id. Marcell. 8, 26.—
    B.
    Common, general:

    pervagatior pars,

    of a more general nature, Cic. Inv. 2, 14, 47.

    Lewis & Short latin dictionary > pervagor

  • 12 spatior

        spatior ātus, ārī, dep.    [spatium], to spread abroad, spread out, expand: spatiantia Bracchia, O.: spatiantes alae, spreading wings, O.— To go about, take a walk, walk about, promenade: in xysto: Aggere in aprico, H.: summā harenā, O. — To walk, march along, stride, go, proceed: ad aras, V.: lato arvo, O.
    * * *
    spatiari, spatiatus sum V DEP
    take a walk, promenade

    Latin-English dictionary > spatior

  • 13 vagor

    1.
    văgor, ātus, 1, v. dep. n. and a. [vagus], to stroll about, go to and fro, to ramble, wander, roam, range, rove (class.; syn.: erro, palor).
    I.
    Lit.:

    enim metuo ut possim reicere (boves) in bubile, ne vagentur,

    Plaut. Pers. 2, 5, 18:

    quae (natura) efficiat volucres huc illuc passim vagantes,

    Cic. Div. 2, 38, 80:

    cum in agris homines passim bestiarum more vagabantur,

    id. Inv. 1, 2, 2:

    tota Asia vagatur, volitat ut rex,

    id. Phil. 11, 2, 6:

    volitabit et vagabitur in foro,

    Auct. Her. 4, 39, 51:

    toto foro,

    Cic. de Or. 1, 40, 184; id. Font. 15, 33 (11, 23):

    totā urbe,

    Verg. A. 4, 68:

    tibicines feriati vagantur per urbem,

    Varr. L. L. 6, § 17 Müll.:

    Germani latius jam vagabantur,

    Caes. B. G. 4, 6; 1, 2; id. B. C. 1, 59:

    libera vagandi facultas,

    Hirt. B. G. 8, 32:

    qui populabundi in finibus Romanorum vagabantur,

    Liv. 3, 5, 13; 2, 60, 2:

    ad quattuor milia hominum frumentatum egressa cum in agris passim vagarentur,

    id. 36, 39, 20; 3, 58, 11; Ov. F. 1, 545; Quint. 5, 9, 12:

    canes circum tecta vagantur,

    Verg. G. 3, 540; id. A. 5, 560:

    circum vicos ludibundus,

    Suet. Ner. 26:

    ultra Terminum curis vagor expeditis,

    Hor. C. 1, 22, 11.—Of inanimate things:

    luna isdem spatiis vagatur quibus Sol,

    Cic. N. D. 2, 40, 103:

    stellae sponte suā, jussaene vagentur et errent,

    Hor. Ep. 1, 12, 17 (cf.:

    stellae quae errantes et quasi vagae nominantur,

    Cic. Rep. 1, 14, 22):

    late vagatus est ignis,

    Liv. 5, 42, 2; cf. id. 44, 29, 6.—
    * (β).
    Poet., with acc.:

    Ino etiam primā terras aetate vagata est,

    i. e. wandered through the earth, Prop. 2, 28 (3, 24), 19 (al. fugata est).—
    II.
    Trop., to wander about, roam, be unsettled, waver, spread abroad, diffuse itself, etc.:

    speremus nostrum nomen volitare et vagari latissime,

    Cic. Rep. 1, 17, 26:

    etiam cum manent corpore, animo tamen excurrunt et vagantur,

    id. ib. 2, 4, 7:

    quorum vagetur animus errore,

    id. Off. 2, 2, 7:

    ne vagari et errare cogatur oratio,

    id. de Or. 1, 48, 209:

    eo fit, ut errem et vager latius,

    id. Ac. 2, 20, 66; cf. id. Div. 1, 40 88:

    verba ita soluta, ut vagentur,

    id. de Or. 3, 44, 176; cf. id. Tusc. 3, 6, 13:

    idcircone vager scribamque licenter,

    Hor. A. P. 265:

    non vagans oratio, sed defixa in unā re publicā,

    Cic. Rep. 2, 11, 22:

    video, qui de agri culturā scripserunt... latius vagatos,

    Varr. R. R. 1, 2, 13:

    Viennensium vitia inter ipsos residunt, nostra late vagantur,

    Plin. Ep. 4, 22, 7:

    ea fama vagatur,

    is spread abroad, Verg. A. 2, 17; cf. Ov. M. 12, 54:

    quare mors immatura vagatur,

    Lucr. 5, 221:

    vagantibus Graeciae fabulis,

    i. e. variously related, fluctuating, Plin. 5, 5, 5, § 31.
    2.
    vāgor, ōris, m. [vagio], a sounding, sound:

    vagorem pro vagitu, Enn. (16, 32): qui clamos oppugnantis vagore volanti, Lucr. (2, 577),

    Fest. p. 375; cf. Non. 184, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > vagor

  • 14 spargō

        spargō sī, sus, ere    [SPARC-], to strew, throw here and there, cast, hurl, throw about, scatter, sprinkle: semen: per humum, nova semina, dentes, O.: nummos populo de Rostris: flores, V.: rosas, H.: tela, hurl, V.— To bestrew, strew, scatter upon: humum foliis, V.: molā caput salsā, H.: umerum capillis, H.— To besprinkle, sprinkle, moisten, wet: saxa tabo, Enn. ap. C.: aram immolato agno, H.: anguis aureis maculis sparsus, flecked, L.: priscis sparsa tabellis Porticus Livia, O.: sparso ore, freckled, T.— To scatter, separate, disperse, divide, spread out: (aper) spargit canes, O.: sparsi per vias speculatores, L.: spargas tua prodigus, dissipate, H.—Fig., to distribute, spread abroad, spread, extend, disseminate: animos in corpora humana: nomen per urbīs Theseos, O.: vestigia fugae, Cu.: voces In volgum, V.—Esp., of speech, to intersperse, interpose: Sparge subinde (with direct quotation), keep interspersing, H.
    * * *
    spargere, sparsi, sparsus V
    scatter, strew, sprinkle; spot

    Latin-English dictionary > spargō

  • 15 iactō

        iactō āvī, ātus, āre, freq.    [iacio], to throw, cast, hurl: semina per undas, scatter, O.: hastas: de muro vestem, Cs.: cinerem per agros, V.: Saxa saxis (i. e. in saxa), O.—To throw about, toss about, shake, flourish: diu iactato bracchio, Cs.: tinnula manu, O.: cerviculam: homines febri iactantur: corpus in suo sanguine, wallow, O.: bidentes, swing, V.: a facie manūs, throw kisses, Iu.: basia, Iu.: lumina, O.: iugum, i. e. be rebellious, Iu.—To drive hither and thither, drive about, toss: tempestate in alto iactari: te in alto, H.: hiems iactat viros, O.: iactor in turbā.— To throw away: passim arma, L.: Iactatur rerum utilium pars, thrown overboard, Iu.—To throw out, emit, spread: odorem, V.: voces per umbram, V.—Fig., to torment, disquiet, disturb, stir: morbo iactari eodem, H.: clamore et convicio: inrita iurgia, stir up, V.: iactabatur nummus sic, ut, etc., i. e. fluctuated in value.—To consider, examine, discuss: eas res iactari nolebat, Cs.: multa variis iactata sermonibus erant, i. e. talked about, L.: pectore curas, V.—To throw out, make prominent, pronounce, utter, speak, say: querimoniae ultro citroque iactatae, L.: te beatum, H.: Talia iactanti, etc., V.: hanc autem iactari magis causam quam veram esse, is made a pretext, L.: minas: haec incondita Montibus, V. —With prae se, utter confidently, V.—To boast of, vaunt, plume oneself upon: gratiam, Cs.: et genus et nomen, H.: Romam vos expugnaturos iactabatis, L.: lucus, quo se plus iactet Apollo, delights, V.—With se, to exhibit oneself, show off, make a display, boast, take pride: intolerantius se: iactantibus se opinionibus inconstanter, conflicting: te maritae, O.: legatis regis eum se iactasse, i. e. impose on the legates, L.: se in pecuniis, make a prodigal display: se de Calidio: Ullo se alumno, V.: se formosum, Ph.—To be officious, be active in, devote oneself to: se in causis: nostrum hoc tempus aetatis forensi labore iactari: tribuniciis se actionibus, L.

    Latin-English dictionary > iactō

  • 16 faciō

        faciō fēcī (old fut perf. faxo; subj. faxim), factus, ere; imper. fac (old, face); pass. fīō, fierī; pass imper. fī    [2 FAC-], to make, construct, fashion, frame, build, erect, produce, compose: Lectulos faciundos dedit, T.: navīs: candelabrum factum e gemmis: de marmore signum, O.: pontem in Arare, Cs.: (fanum) a civitatibus factum, founded, L.: duumviri ad aedem faciendam, L.: statuam faciendam locare: (valvae) ad cludendum factae: comoedias, T.: sermonem: epigramma: verbum, speak: carmina, Iu.: scutis ex cortice factis, Cs.: auri pondera facti, wrought, V.—Of actions, to do, perform, make, carry on, execute: Opus, T.: officium, T.: Si tibi quid feci quod placeat, T.: proelium, join, Cs.: iter, Cs.: clamores: clamor fit: eruptiones ex oppido, Cs.: gradum: imperata, Cs.: promissum, fulfil: iudicium: deditionem, S.: fac periclum in litteris, put (him) to the test, T.: me advorsum omnia, oppose me in everything, T.: omnia amici causā: multa crudeliter, N.: initium, begin: praeter aetatem Facere, work too hard for your years, T.: perfacile factu esse, conata perficere, Cs.— To make, produce, cause, occasion, bring about, bring to pass: turbam, T.: ignem ex lignis: iniuriam, Cs.: causas morae, S.: ducis admirationem, excite, L.: luxuriae modum, impose, S.: fugam ex ripā fecit (i. e. fugavit), L.: somnum, induce, Iu.: metum insidiarum, excite, L.: silentio facto, L.: ne qua eius adventūs significatio fiat, become known, Cs.: faciam ut intellegatis: facito, ut sciam: putasne te posse facere, ut, etc.?: fieri potest, ut recte quis sentiat, it may happen: ita fit, ut adsint, it happens: faciendum mihi est, ut exponam, is incumbent: me Facit ut te moneam, compels, T.: facere non possum, quin mittam, etc., I cannot forbear: di faxint ne sit alter (cui, etc.): fac ne quid aliud cures, take care: domi adsitis, facite, T.: ita fac cupidus sis, ut, etc., be sure: iam faxo scies, T.: nulla res magis talīs oratores videri facit, quales, etc. (i. e. ut viderentur): hoc me Flere facit, O.— To make, acquire, obtain, gather, accumulate, gain, take, receive, incur, suffer: rem, T.: praedam, Cs.: pecuniam: stipendia, earn, S.: corhortīs, form, Cs.: corpus, grow fat, Ph.: viam sibi, force, L.: alqm suum, win as a friend, T.: terram suam, i. e. conquer, Cs.: vitae iacturam, Cs.: naufragium: damnum.— To make, render, grant, give, impart, confer: arbitria, H.: potestatem dicendi: sibi iure iurando fidem, give assurance, Cs.: Romanis animum, inspire, L.: copiam pugnandi militibus, L.: audientiam orationi: cui si libido Fecerit auspicium, i. e. if the whim seize him, H.: cognomen colli, L.: mihi medicinam, administer: nobis otia, V.: alcui dolorem: desiderium decemviros creandi, L.— To celebrate, conduct, give, perform, represent: cenas: res divinas: sacra pro civibus: cui (Iunoni), make offerings: vitulā pro frugibus, make sacrifice, V.: cum pro populo fieret: ut fieret, edere, L. — To practise, follow: naviculariam: mercaturas.— To make, depict, represent, assert, say, pretend: in libro se exeuntem e senatu: pugnam ex auro, V.: me unum ex iis feci, qui, etc., pretended to be: ex industriā factus ad imitationem stultitiae, L.: inpendere apud inferos saxum Tantalo: Fecerat et fetam Procubuisse lupam, V.: facio me alias res agere, make as if.—To suppose, assume, grant, admit (only imper. with obj clause): fac audisse (Glauciam): fac ita esse: fac (me) velle, V.— To make, constitute, choose, appoint, render: senatum firmiorem vestrā auctoritate: heredem filiam: exercitum sibi fidum, S.: iter factum conruptius imbri, H.: hi consules facti sunt: ex coriis utres fierent, S.: Candida de nigris, O.: si ille factus esset, had been chosen (consul): alqm certiorem facere, inform ; see certus: ne hoc quidem sibi reliqui facit, ut, etc., does not leave himself so much character.—Pass., to become, be turned into, be made: fit Aurum ingens coluber, V.: sua cuique deus fit dira cupido? V.— To put in possession of, subject to, refer to: omnia quae mulieris fuerunt, viri fiunt: omnem oram Romanae dicionis fecit, L.: dicionis alienae facti, L.— To value, esteem, regard, appraise, prize: parum id facio, S.: te maxumi, T.: quos plurimi faciunt: voluptatem minimi: dolorem nihili: istuc Aequi bonique facio, am content with, T.— To do (resuming the meaning of another verb): cessas ire ac facere, i. e. do as I say, T.: oppidani bellum parare: idem nostri facere, S.: ‘evolve eius librum’—‘Feci mehercule:’ bestiae simile quiddam faciunt (i. e. patiuntur): aut facere aut non promisse, Ct.: Sicuti fieri consuevit, to happen, S.— To do, act, deal, conduct oneself: Facere contra huic aegre, T.: tuis dignum factis feceris, will act like yourself, T.: bene: adroganter, Cs.: per malitiam, with malice: aliter, S.: facere quam dicere malle, act, S.: mature facto opus est, prompt action, S. — To act, take part, take sides: idem plebes facit, S.: idem sentire et secum facere Sullam: cum veritas cum hoc faciat, is on his side: nihilo magis ab adversariis quam a nobis: eae res contra nos faciunt: adversus quos fecerint, N.— To arrange, adjust, set: Vela, spread, V.: pedem, brace, V.— To be fit, be useful, make, serve, answer, do: Ad talem formam non facit iste locus, O.: ad scelus omne, O.: Stemmata quid faciunt? avail, Iu.
    * * *
    I
    facere, additional forms V
    do, make; create; acquire; cause, bring about, fashion; compose; accomplish
    II
    facere, feci, factus V
    do, make; create; acquire; cause, bring about, fashion; compose; accomplish

    Latin-English dictionary > faciō

  • 17 voluto

    vŏlūto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. and n. [id.], to roll, turn, twist, or tumble about.
    I.
    Act.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.
    a.
    With acc.:

    amphoras per terram,

    Col. 12, 48, 4:

    pelagus (ventus),

    Luc. 1, 412: pilas e fimo pedibus. i. e. to form by rolling together, Plin. 11, 28, 34, § 98; cf. volvo, I.—With se:

    se in pulvere,

    to roll about, wallow, Plin. 30, 16, 53, § 148.—
    b.
    More freq., mid.:

    ut gallinae possint in pulvere volutari,

    roll themselves, roll, Varr. R. R. 3, 9, 7:

    sus caenoso lacu,

    Col. 7, 10, 6:

    super aureorum acervos... toto corpore volutatus est,

    Suet. Calig. 42 fin.:

    volutati supra jacentia poma (irenacei),

    Plin. 8, 37, 56, § 133; cf.

    in allusion to the lit. signif. of the name Verres: quem (Verrem) in luto volutatum totius corporis vestigiis invenimus,

    Cic. Verr. 2, 4, 24, § 53:

    (animi) corporibus elapsi circum terram ipsam volutantur,

    id. Rep. 6, 26, 29:

    cum tibi pueri ad pedes volutarentur,

    Auct. Her. 4, 24, 33; so in part.:

    genua amplexus genibusque volutans Haerebat,

    Verg. A. 3, 607:

    (amnis) per cava saxa volutans,

    Ov. Am. 3, 6, 45:

    in sacco et cinere volutantes,

    Tert. Apol. 40 fin.
    2.
    In partic., in mal. part., Plin. 35, 11, 40, § 140; Sen. Contr. 1, 2; Petr. 79; Just. 12, 16, 2; Tert. ad Uxor. 9.—
    B.
    Trop., to roll, roll about, roll along, etc.; to roll, wallow.
    1.
    In gen.:

    vocem per ampla atria,

    to roll, spread, Verg. A. 1, 725; so,

    vocem,

    id. ib. 5, 149:

    murmura,

    id. ib. 10, 98: confusa verba. Ov. M. 12, 55.—

    Mid.: cum omnes in omni genere et scelerum et flagitiorum volutentur,

    wallow, Cic. Fam. 9, 3, 1:

    in omni dedecore,

    Auct. Her. 4, 13, 19:

    inter mala plurima,

    Sen. Vit. Beat. 24, 4.—
    2.
    In partic.
    (α).
    To busy, occupy (of the mind):

    animum saepe tacitis cogitationibus,

    Liv. 9, 17, 2:

    in veteribus scriptis studiose et multum volutatum esse,

    Cic. de Or. 3, 10, 39; cf. id. Q. Fr. 2, 13, 4.—
    (β).
    To turn over or revolve in the mind; to consider, weigh, ponder:

    rem in pectore,

    Plaut. Capt. 4, 2, 1:

    gladios in comisationem praeparatos volutabam in animo,

    Liv. 40, 13, 4:

    haec secum volutantem in animo,

    id. 42, 11, 5:

    hoc eum jam pridem volutare in animo,

    id. 28, 18, 11:

    haec in animo voluta,

    Sen. Ep. 24, 15; cf.:

    in pectore volutare,

    Lact. 7, 16, 4:

    ipse quid intra animum volutaverim... omittam referre,

    Tac. A. 4, 40:

    nihil umquam nisi sempiternum et divinum animo volutare,

    Cic. Rep. 1, 17, 28:

    aliud atque aliud consilium animo,

    Curt. 5, 12, 10; Tac. H. 2, 49; Sen. Cons. Marc. 11, 5:

    aliquid mente,

    Lucr. 3, 240:

    tacitus mecum ipse voluto,

    Verg. E. 9, 37:

    inter seque,

    Ov. M. 1, 389:

    multa secum animo volutans,

    Liv. 40, 8, 5:

    haec secum volutans,

    id. 30, 14, 3; 26, 7, 3:

    secum corde,

    Verg. A. 4, 533:

    suo cum corde,

    id. ib. 6, 185:

    aliquid in secreto cum amicis,

    to consider, discuss, Liv. 34, 36, 4:

    consilia de Romano bello,

    id. 34, 60, 2:

    quibus suā sponte volutantibus res inter se repugnantes obtorpuerant animi,

    id. 32, 20, 2.—
    II.
    Neutr., to roll or tumble one's self (very rare):

    leone obvio suppliciter volutante,

    Plin. 8, 16, 21, § 56; so id. 35, 11, 40, § 140 (cf. I. A. 1. b. fin. supra).

    Lewis & Short latin dictionary > voluto

  • 18 per-vagor

        per-vagor ātus, ārī, dep.,    to wander over, range through, rove about, overrun: hic praedonum naviculae pervagatae sunt: natio pervagata bello orbem terrarum, L.—Fig., to spread out, extend, be known: quod usque ad ultimas terras pervagatum est.—To spread through, pervade: timores omnium mentes pervagantur.

    Latin-English dictionary > per-vagor

  • 19 circumfero

    circum-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a. to bear round, or, in gen., to move or carry [p. 338] round or about (class. in prose and poetry).
    I.
    Prop.:

    age circumfer mulsum,

    pass around, Plaut. Pers. 5, 2, 45:

    satiatis vino ciboque poculum... circumferetur,

    Liv. 26, 13, 18:

    circumferri vinum largius jubet,

    Curt. 7, 4, 7:

    hisce (poculis) etiam nunc in publico convivio potio circumfertur,

    Varr. L. L. 5, § 122 Müll.:

    sanguinem in pateris,

    Sall. C. 22, 1; Flor. 4, 1, 4 Duker:

    circa ea omnia templa Philippum infestos circumtulisse ignes,

    Liv. 31, 30, 7:

    reliquias cenae,

    Suet. Galb. 22:

    lyram in conviviis,

    Quint. 1, 10, 19:

    codicem,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 104:

    filium suis manibus,

    Quint. 2, 15, 8:

    diuque arma circumferens alia tela clipeo excipiebat, corpore alia vitabat,

    Curt. 6, 1, 4:

    ter heros Immanem circumfert tegmine silvam,

    Verg. A. 10, 887:

    pavimenta in expeditionibus,

    Suet. Caes. 46:

    ubique pellem vituli marini,

    id. Aug. 90.—Of books carried about for sale, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4 al.:

    huc atque huc acies circumtulit,

    Verg. A. 12, 558; cf.

    oculos,

    to cast around, Ov. M. 6, 169; 15, 674; Liv. 2, 10, 8; 5, 41, 4; Curt. 6, 11, 36; Val. Max. 7, 2, ext. 2:

    vultus,

    Ov. M. 3, 241; Suet. Caes. 85.—Mid.:

    sol ut circumferatur,

    revolve, Cic. de Or. 3, 45, 178; cf.: linea circumferens, the circumference, Gromat. Vet. 5, 10:

    nec mirari hominem mercede conductum... ad nutum licentium circumferri,

    Curt. 5, 12, 2.—
    II.
    Trop. (mostly in the poets and histt.), to spread around:

    bellum,

    Liv. 9, 41, 6; 9, 45, 17; 10, 17, 2; 28, 3, 1; Tac. A. 13, 37 (for which:

    spargere bellum,

    id. ib. 3, 21):

    belli umbram,

    Sil. 15, 316:

    et circumferentem arma Scipionem omnibus finitimis raptim perdomitis ipsam Carthaginem repente adgressurum credebant,

    Liv. 30, 9, 3; Flor. 1, pr. 2;

    3, 12, 1: signa,

    id. 3, 5, 29:

    incendia et caedes et terrorem,

    Tac. A. 2, 52; cf.:

    terrorem nominis sui late,

    Flor. 2, 2, 21:

    Caesar circumferens terrarum orbi praesentia pacis suae bona,

    Vell. 2, 92, 2; Plin. Pan. 7, 5.—
    B.
    Of a narrative or discourse, to publish abroad, proclaim, divulge, disseminate among the people, report (prob. nct ante-Aug.):

    ut circumferetur M. Philippi factum atque dictum,

    Col. 8, 16, 3; Plin. Ep. 3, 11, 1; 6, 8, 2:

    illud quidem ingens fama, haec nulla circumfert,

    id. ib. 3, 16, 13.—With acc. and inf.:

    novi aliquam, quae se circumferat esse Corinnam,

    Ov. Am. 2, 17, 29. —Hence, of writings:

    circumferri,

    to be widely circulated, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4. —
    C.
    In the lang. of religion, to lustrate, purify any one by carrying around him consecrated objects (torches, offerings, etc.) = lustrare, purgare:

    quaeso quin tu istanc jubes Pro cerritā circumferri?

    Plaut. Am. 2, 2, 144: aliquem pro larvato, id. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 229: tum ferto omnia sum circumlatus, Lucil. ap. Non. p. 261, 27: idem ter socios purā circumtulit undā, carried around pure water, i. e. for purification ( poet. constr. for undam circum socios), Verg. A. 6, 229 Serv. and Wagn.; Veg. 3, 74.—
    * D.
    In rhetoric:

    oratio deducta et circumlata,

    expanded, drawn out into periods, Quint. 4, 1, 60 Spald.

    Lewis & Short latin dictionary > circumfero

  • 20 jacto

    jacto, āvi, ātum (jactarier, Lucr. 6, 556; Enn. Tr. 130), 1, v. freq. a. [jacio], to throw, cast, hurl.
    I.
    Lit.:

    semen,

    to scatter, Varr. R. R. 1, 42:

    semina per undas,

    Ov. M. 4, 748:

    jactato flore tegente vias,

    id. Tr. 4, 2, 50:

    irrita sacrilega jactas incendia dextra,

    id. M. 14, 539:

    hastas,

    Cic. de Or. 2, 78, 316:

    vestem argentumque de muro,

    Caes. B. G. 7, 47:

    lapides vacuum in orbem,

    Verg. G. 1, 62:

    cinerem per agros,

    id. ib. 1, 81:

    se muris in praeceps,

    Curt. 5, 6, 7;

    of casting a net: rete,

    Dig. 19, 1, 12;

    also of dicethrowing: talos arripio, jacto basilicum,

    Plaut. Curc. 2, 3, 79; cf.:

    numerosque manu jactabat eburnos,

    Ov. A. A. 2, 203; id. ib. 3, 355; Suet. Aug. 71.—
    B.
    Transf.
    1.
    To throw or toss about; to shake, flourish:

    crura,

    Lucr. 4, 991:

    brachia in numerum,

    id. 4, 769:

    manus,

    Quint. 11, 3, 179; 10, 3, 21:

    umeros,

    id. 11, 3, 130:

    tinnula manu,

    Ov. Tr. 1, 1, 38:

    tintinnabulum,

    Phaedr. 2, 7, 5:

    onerosa pallia,

    Juv. 6, 236:

    cerviculam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19, § 49:

    nisi se suo more jactavisset,

    i. e. to make gestures, id. Brut. 60, 217:

    cum multum se Curio ex more jactasset,

    Quint. 11, 3, 129:

    exsultare immoderateque jactari,

    Cic. Div. 1, 29, 60:

    corpus in suo sanguine,

    to wallow, Ov. M. 10, 721:

    videntes,

    Verg. G. 2, 355:

    a facie manus,

    to throw kisses, Juv. 3, 106; cf.: jactare basia, id. 4, 118:

    oculos,

    Lucr. 4, 1133:

    lumina,

    Ov. H. 3, 11:

    jugum,

    i. e. to be restless, rebellious, Juv. 13, 22.—
    2.
    To drive hither and thither, to drive about:

    cum adversā tempestate in alto jactarentur,

    Cic. Inv. 2, 31, 95; Ov. H. 17, 235; Hor. Ep. 1, 11, 15; Ov. Tr. 3, 2, 15:

    ut Aeneas pelago... omnia circum Litora jactetur,

    Verg. A. 1, 668; 10, 48; 1, 182:

    jactati aequore toto Troes,

    id. ib. 1, 29; Ov. M. 11, 441 al.:

    si quando, ut fit, jactor in turba, etc.,

    Cic. Planc. 7, 17:

    jactatur domi suae homo honestissimus,

    id. Verr. 2, 1, 26, § 67:

    aestu febrique jactari,

    id. Cat. 1, 13.—So of the sea:

    ut jactetur aqua,

    Lucr. 6, 553:

    cito mutata est jactati forma profundi,

    Ov. H. 19, 77:

    aequora,

    id. Tr. 4, 4, 57.—
    3.
    To throw away:

    merces,

    Plaut. Rud. 2, 3, 43:

    arma,

    Liv. 9, 12; Curt. 3, 3, 9.—Esp., to throw overboard, throw into the sea, Dig. 47, 2, 43, § 10; 14, 2, 4, § 2:

    jactatur rerum utilium pars maxima,

    Juv. 12, 52.—
    4.
    To throw out, emit, spread:

    luna suam jactat de corpore lucem,

    Lucr. 5, 576:

    voces per umbram,

    Verg. A. 2, 768.—
    II.
    Trop.
    A.
    To torment, disquiet, disturb:

    jactor, crucior, agitor, stimulor,

    Plaut. Cist. 2, 1, 4:

    nolo te jactari diutius,

    id. Trin. 3, 2, 59:

    ipsa velut navis jactor,

    Ov. H. 21, 41:

    jactari morbis,

    Lucr. 3, 507:

    clamore et convicio,

    Cic. Fam. 1, 5:

    aliquem,

    id. Div. in Caecil. 14, 45.—
    B.
    Jactare se or jactari, not to be firm, to waver, Cic. Tusc. 4, 10.—Of money, to fluctuate in value:

    jactabatur temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,

    Cic. Off. 3, 20, 80. —
    C.
    To consider, examine, discuss:

    pluribus praesentibus eas res jactari nolebat,

    Caes. B. G. 1, 18:

    multa totā die in concilio variis jactata sermonibus erant,

    i. e. discussed, not decided, Liv. 1, 50, 3:

    pectore curas,

    Verg. A. 1, 227:

    jactari magis quam peragi accusatio ejus poterat,

    discussed without a conclusion, to no purpose, Liv. 10, 46, 16.—
    D.
    To discuss, mention, intimate, pronounce, throw out, utter, speak, say, name, propose a thing:

    rem jactare sermonibus,

    Liv. 8, 29:

    ultro citroque,

    id. 7, 9:

    jactamus jam pridem omnis te Roma beatum,

    Hor. Ep. 1, 16, 18:

    talia jactanti, etc.,

    Verg. A. 1, 102:

    jactatum in condicionibus nequiquam de Tarquiniis in regnum restituendis,

    Liv. 2, 13, 3:

    hanc autem jactari magis causam quam veram esse,

    to be rather the pretext than the true reason, id. 5, 53, 2.—
    E.
    To throw or fling out threats, etc.:

    jactare et opponere terrorem,

    Cic. Sest. 23, 52:

    minas,

    id. Quint. 14, 47:

    probra in quempiam,

    Liv. 29, 9; cf.:

    convicia,

    Prop. 3, 8, 11.—
    F.
    To boast of, vaunt a thing:

    ostentare honorem aetatis, jactare urbanam gratiam et dignitatem,

    Caes. B. C. 3, 83:

    ingenium,

    Quint. 3, 1, 3:

    genus et nomen,

    Hor. C. 1, 14, 13:

    regna et virtutem,

    Ov. H. 16, 81:

    quo te jactas creatum,

    id. M. 9, 23; Curt. 8, 1, 23.—
    G.
    With se, to talk boastfully of one's self, to boast, make an ostentatious display.
    (α).
    Absol.:

    intolerantius se jactare,

    Cic. de Or. 2, 52, § 209:

    non jactandi mei causā,

    Quint. Decl. 268.—
    (β).
    With dat.:

    se alicui,

    to boast of one's self to a person, Ov. H. 12, 175:

    se Iliae querenti ultorem,

    Hor. C. 1, 2, 18; Liv. 35, 49, 3:

    ipse cum se jactaret amicae,

    Juv. 1, 62.—
    (γ).
    With in or simple abl.:

    cum in eo se in contione jactavisset,

    Cic. Att. 2, 1, 5:

    ne quis sit lucus, quo se plus jactet Apollo,

    Verg. E. 6, 73.—
    (δ).
    With de:

    jactat se jamdudum de Calidio,

    Cic. Verr. 2, 4, 21, § 46.—
    (ε).
    With gen.:

    se justitiae,

    Hier. Ep. 23, 34. —
    (ζ).
    With two acc.:

    se jactare formosum,

    Phaedr. 3, 8, 6.—
    H.
    To carry one's self confidently or conceitedly:

    qui antea solitus esset jactare se magnificentissime in illo loco,

    Cic. Att. 2, 21, 3.—
    I.
    To be officious or active in, to give one's self up to, devote one's self to a thing:

    jactare se in causis centumviralibus,

    Cic. de Or. 1, 38, 173:

    nostrum hoc tempus aetatis forensi labore jactari,

    id. Q. Fr. 3, 5:

    in qua (re publica) tu non valde te jactas,

    id. Fam. 2, 15, 3:

    se actionibus tribuniciis,

    Liv. 3, 1.—
    K.
    Se in pecuniis, to be prodigal of one's money, Cic. Cat. 2, 9.—Hence, jactans, antis, P. a., boasting, bragging, boastful, vainglorious.
    1.
    Lit.: insolens, arrogans, jactans, Cic. Fragm. ap. Non. 322, 13:

    epistolae jactantes et gloriosae,

    Plin. Ep. 3, 9:

    neque vereor ne jactantior videar, etc.,

    id. ib. 9, 23; so Verg. A. 6, 815: jactantior hic paulo est, Hor. S. 1, 3, 50.—With gen.:

    tumidus ae sui jactans,

    Quint. 11, 1, 50:

    plebis jactantissimus amator,

    Spart. Hadr. 17.—
    2.
    Transf., proud, noble, splendid:

    septemgemino jactantior aethera pulset Roma jugo,

    Stat. S. 4, 1, 6; Claud. IV. Cons. Hon. 1.— Adv.: jactanter, boastfully, ostentatiously:

    minae jactanter sonantes,

    Amm. 27, 2, 3; Prud. Ham. 170.— Comp.:

    jactantius maerere,

    Tac. A. 2, 77:

    litteras componere,

    id. H. 3, 53; Prud. Ham. 170.

    Lewis & Short latin dictionary > jacto

См. также в других словарях:

  • spread about — index diffuse Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • spread — Synonyms and related words: aberrate, aberration, accelerated, access, accessible, accession, accretion, accrual, accrue, accruement, accumbent, accumulate, accumulation, acreage, addition, adjunct, advance, advertise, affirmed, afghan,… …   Moby Thesaurus

  • spread — [[t]spre̱d[/t]] ♦♦ spreads, spreading, spread 1) VERB If you spread something somewhere, you open it out or arrange it over a place or surface, so that all of it can be seen or used easily. [V n prep] She spread a towel on the sand and lay on it …   English dictionary

  • spread — 01. The fire [spread] quickly from building to building due to the dry, windy weather. 02. The doctor warned her not to scratch the rash on her arm or it could [spread] to other parts of her body. 03. We [spread] our wet clothes on the hot rocks… …   Grammatical examples in English

  • Spread offense — “Spread offense” may also refer to the four corners offense developed by Dean Smith. The spread offense is an offensive American football scheme that is used at every level of the game including the NFL, CFL, NCAA, NAIA, and high schools across… …   Wikipedia

  • spread — vb Spread, circulate, disseminate, diffuse, propagate, radiate can all mean to extend or cause to extend over an area or space. Spread basically implies a drawing or stretching out to the limit {spread a net} {spread a cloth on the ground} {the… …   New Dictionary of Synonyms

  • spread the word — spread the word/​gospel/​message phrase to tell a lot of people about an idea that you believe in They are spreading the word on the need for healthy eating. Campaigners worked tirelessly to spread the environmentalist message. Thesaurus: to give …   Useful english dictionary

  • spread-eagle — [spred′ē΄gəl] adj. 1. having the figure of an eagle with wings and legs spread ☆ 2. Informal boastful or jingoistic about the U.S. vt. spread eagled, spread eagling to stretch out in the form of a spread eagle, as for a flogging vi. to perform a… …   English World dictionary

  • spread like wildfire — phrase if information spreads like wildfire, a lot of people hear about it in a short period of time The rumour that he had left spread like wildfire. Thesaurus: to be, or to become knownsynonym Main entry: wildfire * * * I see …   Useful english dictionary

  • spread the word — If you spread the word about something, you let as many people know about it as you can …   The small dictionary of idiomes

  • spread the message — spread the word/message ► to tell other people about something, especially something new, and say whether you think it is good or bad: »Satisfied customers who spread the word play a big part in establishing the reputation of a brand. Main Entry …   Financial and business terms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»